«شازده احتجاب» به قلم هوشنگ گلشیری به گفته‌ی خود او از خوش‌اقبال‌ترین آثار وی به شمار می‌رود. این کتاب از درخشان‌ترین رمان‌های کوتاه معاصر فارسی است و در سال ۱۳۵۳ اقتباس سینمایی شازده احتجاب به کارگردانی بهمن فرمان آرا و بازی جمشید مشایخی منتشر شده است.
درباره داستان
داستان درباره آخرین بازمانده خاندانی در دوره قاجار است که به علت بیماری ارثی سل رو به موت است. اما شازده برخلاف نیاکان خویش نه تنها هیچ علاقه‌ای به مال و ثروت اندوختن و خون‌خواری و حرمسرا راه انداختن ندارد، بلکه در تلاش است هر آنچه که از نیاکانش باقی مانده را نیست و نابود کند.
در قسمتی از کتاب می‌خوانیم:
این خودش مشکلی است که چرا این نیاکان همه‌اش به فکر مزاج مبارک، سر دل مبارک، بواسیر مبارک هستند. و یا اگر از اینها خبری نباشد، اگر یکی را پیدا نکنند که سرش را، مثلا لب همان باغچه خانه شما، گوش تا گوش ببرند، چرا سوار می‌شوند و با آن‌همه میرشکارباشی، منشی‌باشی، فراشباشی، پیشخدمت‌باشی، تفنگدارباشی، ملاباشی، حکیم‌باشی می‌زنند به کوه و صحرا و می‌افتند به جان مرال و پازن و دراج و خرگوش و چه و چه. تازه وقتی خسته و کوفته برمی‌گردند چرا یکی دیگر را صیغه می‌کنند؟ و صبح چرا باز یکی را خلعت می‌دهند، یکی را سر می‌برند و اموالش را مصادره می‌کنند؟
جریان سیال ذهن
گلشیری با بهره‌گیری از شیوه جریال سیال ذهن خواننده را به طور مداوم بین گذشته و حال جا به جا می‌کند. به طور کلی جریان سیال ذهن شیوه‌ای است که در آن نویسنده با پرش‌های زمانی و جا به جایی‌های نامعلوم و پی در پی میان افکار و اتفاقات سعی دارد انعکاسی از ذهنیت شخصیت را به خواننده نشان دهد. اگرچه کتاب دارای فصول جداگانه نیست اما در بخش‌های متفاوتی از داستان وارد ذهن برخی شخصیتها می‌شویم و داستان را از زبان شخصیتها می‌شنویم که عدم جداسازی فصول تشخیص راوی را در قسمت های مختلف کمی دشوار می‌سازد.
چرا شازده احتجاب را بخوانیم؟
شازده احتجاب کتاب کمتر شناخته شده‌ای است که در کنار بوف کور از آثار درخشان ادبیات معاصر به شمار می‌رود. با نگاهی بر گذشته و رفتار شخصیت‌های داستان، تاثیر مخرب سیستم پدرسالاری روشن می‌شود. هرکدام از شخصیت‌های داستان به نحوی قربانی این سیستم سمی بودند و بازتاب آن در رفتار تک تک آن‌ها قابل مشاهده است و نویسنده سعی داشته پیامدهای منفی این سیستم را نشان دهد.
شازده احتجاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
اگر علاقه‌مند به داستان‌های معاصر فارسی و شیوه جریان سیال ذهن هستید این کتاب بی‌نظیر پیشنهاد مناسبی برای شماست.